Kamakailan, natuklasan ng mga siyentipiko ang mga fossilized na ngipin mula sa sinaunang hominin, at sa maliit na pirasong ito ng ebidensya, nabuksan ang isang malaking tanong tungkol sa ating pinagmulan.

Ayon sa pagsusuri, ang mga ngipin ay nagmumungkahi na ang ating mga ninuno ay minsang namuhay kasabay ng isang mahiwagang species ng hominin na ngayon ay tuluyan nang nawala sa mundo. Hindi malinaw kung sino sila, kung paano sila nabuhay, o kung anong papel ang ginampanan nila sa kasaysayan ng tao. Ngunit malinaw ang isa: mas masalimuot ang puno ng ating ebolusyon kaysa sa dati nating iniisip.

Bawat guhit at hugis sa mga ngipin na ito ay parang liham mula sa nakaraan—nagkukuwento ng pagkain, kalusugan, at pakikisalamuha ng mga sinaunang tao. Sa pamamagitan ng siyensya, natututo tayong basahin ang mga kuwentong isinulat hindi sa papel, kundi sa mismong katawan ng ating mga ninuno.

Ang pagtuklas na ito ay paalala na ang kasaysayan ng tao ay hindi tuwid na linya, kundi isang kumplikadong anyo na puno ng sangandaan at misteryo. Sa bawat bagong ebidensya, lalo nating nakikita na ang ating kasalukuyan ay produkto ng maraming buhay, kultura, at nilalang na nagdaan bago tayo dumating.

“Ang bawat ngipin mula sa nakaraan ay isang ngiting nagbubunyag ng sikreto ng sangkatauhan.” (JDC)